Εξωπλανήτης αδέσποτος φαίνεται πως ήρθε από άλλο γαλαξία
O αέριος εξωπλανήτης περιφέρεται γύρω από έναν ετοιμοθάνατο κόκκινο γίγαντα (καλλιτεχνική απεικόνιση) (Φωτογραφία: ΑΠΕ ) Ουάσινγκτον
Ένας πλανήτης στο μέγεθος του Δία, τον οποίο εντόπισαν Ευρωπαίοι αστρονόμοι στον Μίλκι Ουέι, είναι πιθανότατα ο πρώτος γνωστός πλανήτης που έφτασε εδώ από άλλο γαλαξία. Όμως το σημαντικότερο στην ανακάλυψη δεν είναι τόσο η προέλευσή του ξένου, όσο οι ανατροπές που φέρνει στη θεωρία για το σχηματισμό των πλανητικών συστημάτων.
Ο νέος εξωπλανήτης ένας αφιλόξενος, καυτός κόσμος αποτελούμενος από αέρια, εντοπίστηκε να περιφέρεται γύρω από το ετοιμοθάνατο άστρο HIP 13044, το οποίο βρίσκεται στον Γαλαξία μας, σε απόσταση 2.000 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού της Καμίνου.Ένας πλανήτης στο μέγεθος του Δία, τον οποίο εντόπισαν Ευρωπαίοι αστρονόμοι στον Μίλκι Ουέι, είναι πιθανότατα ο πρώτος γνωστός πλανήτης που έφτασε εδώ από άλλο γαλαξία. Όμως το σημαντικότερο στην ανακάλυψη δεν είναι τόσο η προέλευσή του ξένου, όσο οι ανατροπές που φέρνει στη θεωρία για το σχηματισμό των πλανητικών συστημάτων.
Οι αστρονόμοι γνώριζαν ότι το συγκεκριμένο άστρο -ένας κόκκινος γίγαντας- προέρχεται από άλλο γαλαξία:
Ανήκει στο λεγόμενο ρεύμα Χέλμι, μια ομάδα άστρων που τέμνει το επίπεδο του Γαλαξία μας.
Το ρεύμα Χέλμι είναι τα κατάλοιπα ενός μικρού γαλαξία που καταβροχθίστηκε από τον Μίλκι Ουέι πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.
Κατάλοιπο αυτού του «κοσμικού κανιβαλισμού», όπως τον αποκαλούν οι ερευνητές, ο εξωπλανήτης είναι ο πρώτος που γνωρίζουμε ότι έχει εξωγαλαξιακή προέλευση.
«Από ό,τι γνωρίζω, είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ένας τέτοιος πλανήτης. Ήρθε στον Γαλαξία μας πριν από 6 με 9 δισεκατομμύρια χρόνια, οπότε είναι σαν επισκέπτης» δήλωσε στο Reuters ο Τζόνι Σετιάβαν του γερμανικού Ινστιτούτου Αστρονομίας Max Planck, επικεφαλής της μελέτης.
Περίπου 500 πλανήτες εκτός του Ηλιακού Συστήματος έχουν καταμετρηθεί από την ανακάλυψη του πρώτου τέτοιου σώματος το 1995. Όλοι, όμως, βρίσκονταν εντός του Γαλαξία και σχετικά κοντά στη Γη.
Η νέα ανακάλυψη δημοσιεύεται στο Science Express, τη διαδικτυακή έκδοση του κορυφαίου περιοδικού Science.
Ανατροπή
Ο γιγάντιος πλανήτης έγινε αντιληπτός λόγω του ασθενούς κλυδωνισμού που προκαλεί με το βαρυτικό του πεδίου στην κίνηση του μητρικού του άστρου. Ανακαλύφθηκε σε φασματογραφίας υψηλής ανάλυσης που έδωσε το τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) στη Λα Σίλα της Χιλής.
Το παράξενο με αυτόν τον αέριο γίγαντα δεν είναι μόνο η εξωγαλαξιακή του προέλευση αλλά και τα χαρακτηριστικά του μητρικού άστρου.
Το HIP 13044 άστρο, που έχει σχεδόν εξαντλήσει τα καύσιμά του και έχει διογκωθεί σε κόκκινο γίγαντα, είναι ένα πραγματικά αρχαίο άστρο που δεν περιέχει σχεδόν καθόλου βαριά χημικά στοιχεία και μέταλλα.
Μέχρι σήμερα, οι αστρονόμοι πίστευαν ότι τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα για τον σχηματισμό πλανητών σε τροχιά γύρω από το άστρο -κανονικά, μικροί βράχοι που αποτελούνται από τέτοια υλικά αποτελούν τους πυρήνες γύρω από τους οποίους συγκεντρώνονται υλικά και σχηματίζουν σταδιακά πλανήτες.
Η τελευταία ανακάλυψη αναγκάζει τώρα τους επιστήμονες να αναθεωρήσουν την κρατούσα άποψη.
«Είναι πραγματικά δύσκολο να εξηγηθεί με βάση το καθιερωμένο μοντέλο [...] πώς ένα τέτοιο άστρο, το οποίο δεν περιέχει σχεδόν καθόλου βαριά στοιχεία, μπόρεσε να σχηματίσει πλανήτες» δήλωσε ο Δρ Σετιάβαν στο AFP.
«Οι πλανήτες που περιφέρονται γύρω από άστρα σαν κι αυτό πιθανότατα σχηματίζονται με διαφορετικό τρόπο» είπε.Newsroom ΔΟΛ
Υπάρχουν πλανήτες που δεν βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα μητρικό άστρο-ήλιο, αλλά περιπλανιούνται στους ουρανούς.
Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι συνειδητοποιούν ότι στο σύμπαν είναι κατά πάσα πιθανότητα ιδιαίτερα διαδεδομένο ένα φαινόμενο, που ως τώρα θεωρείτο αδιανόητο ή έστω πολύ σπάνιο. Υπάρχουν ουκ ολίγοι πλανήτες που δεν βρίσκονται «αγκιστρωμένοι» σε τροχιά γύρω από ένα μητρικό άστρο-ήλιο, αλλά περιπλανιούνται στους ουρανούς.
Οι πρώτες στατιστικές-μαθηματικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι τέτοιοι πλανήτες είναι δυνατό να είναι τόσοι πολλοί, όσοι και τα άστρα-ήλιοι στο γαλαξία μας ή ακόμα περισσότεροι. Σύμφωνα με μια εκτίμηση των ερευνητών, μπορεί να υπάρχουν έως και 400 δισεκατομμύρια τέτοιοι «μοναχικοί» πλανήτες, δηλαδή πολύ περισσότεροι από τα κοινά άστρα, όπως ο ήλιος μας.
Δύο διεθνείς ομάδες επιστημόνων, με επικεφαλής τον καθηγητή αστροφυσικής Τακαχίρο Σούμι του πανεπιστημίου της Οσάκα, μετά από διετή έρευνα ανάμεσα σε δεκάδες εκατομμύρια άστρα του γαλαξία μας, εντόπισαν 10 πλανήτες, με τη μάζα περίπου του Δία, οι οποίοι βρίσκονται σε τόσο τεράστιες αποστάσεις από το πλησιέστερο άστρο, που τουλάχιστον μερικοί από αυτούς δεν μπορεί παρά να θεωρηθούν «ορφανοί».
Η εντυπωσιακή ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Nature", ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην αναζήτηση των εξωπλανητών, δηλαδή των πλανητών πέρα από το ηλιακό μας σύστημα. Περισσότεροι από 500 εξωπλανήτες έχουν ανακαλυφθεί μετά το 1995. Τώρα, για πρώτη φορά, υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι αρκετοί εξωπλανήτες είναι «αδέσμευτοι» από μητρικά άστρα.
Οι αστρονόμοι έψαξαν για πλανήτες σε απόσταση δέκα έως 500 αστρονομικών μονάδων από κάποιο άστρο (μια αστρονομική μονάδα αντιστοιχεί στην απόσταση Γης-Ήλιου, δηλαδή σε περίπου 150 εκατ. χλμ). Συγκριτικά, στο δικό μας ηλιακό σύστημα, ο Δίας, ο μεγαλύτερος πλανήτης, απέχει μόλις πέντε αστρονομικές μονάδες από τον Ήλιο, ενώ ο Ποσειδώνας, ο πιο μακρινός, απέχει 30. Για κανέναν από τους συγκεκριμένους 10 εξωπλανήτες δεν διαπιστώθηκε να υπάρχει κάποιο μητρικό άστρο σε απόσταση μικρότερη των 1,5 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων.
Η ανακάλυψη έγινε με την τεχνική του «βαρυτικού μικροφακού», που συλλαμβάνει την καμπύλωση του φωτός ενός άστρου, όταν ανάμεσα σε αυτό και στη Γη παρεμβάλλεται ένα άλλο μεγάλο ουράνιο σώμα (όπως ένας εξωπλανήτης), το οποίο, με βάση την θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, λειτουργεί ως φακός βαρύτητας, στρεβλώνοντας τη φωτεινή ακτινοβολία που φτάνει έως τον πλανήτη μας.
Η νέα ανακάλυψη αποτελεί ακόμα μια θεωρητική πρόκληση για την κυρίαρχη θεωρία σχηματισμού των πλανητών, η οποία υποστηρίζει ότι αυτοί δημιουργούνται από συσσωρεύσεις σκόνης και αερίων που «εγκλωβίζονται» σε τροχιά από τη μεγάλη βαρύτητα των άστρων-ήλιων.
Η ύπαρξη των πολύ μακρινών πλανητών ίσως οφείλεται στο ότι, σε μια πολύ πρώιμη φάση, αυτοί οι πρωτο-πλανήτες ξέφυγαν από τα βαρυτικά δεσμά των άστρων τους. Σήμερα, μπορεί να βρίσκονται πια σε τόσο μακρινές τροχιές, που να φαίνεται σαν να είναι πια τελείως αδέσμευτοι ή μπορεί να περιφέρονται απλώς γύρω από το βαρυτικό κέντρο του γαλαξία μας. Αυτό που έχει ξαφνιάσει, πάντως, περισσότερο τους επιστήμονες, είναι η πιθανότητα τέτοιοι «άστεγοι» πλανήτες να είναι διάσπαρτοι σε τεράστιους αριθμούς στο σύμπαν.
Οι πρώτες στατιστικές-μαθηματικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι τέτοιοι πλανήτες είναι δυνατό να είναι τόσοι πολλοί, όσοι και τα άστρα-ήλιοι στο γαλαξία μας ή ακόμα περισσότεροι. Σύμφωνα με μια εκτίμηση των ερευνητών, μπορεί να υπάρχουν έως και 400 δισεκατομμύρια τέτοιοι «μοναχικοί» πλανήτες, δηλαδή πολύ περισσότεροι από τα κοινά άστρα, όπως ο ήλιος μας.
Δύο διεθνείς ομάδες επιστημόνων, με επικεφαλής τον καθηγητή αστροφυσικής Τακαχίρο Σούμι του πανεπιστημίου της Οσάκα, μετά από διετή έρευνα ανάμεσα σε δεκάδες εκατομμύρια άστρα του γαλαξία μας, εντόπισαν 10 πλανήτες, με τη μάζα περίπου του Δία, οι οποίοι βρίσκονται σε τόσο τεράστιες αποστάσεις από το πλησιέστερο άστρο, που τουλάχιστον μερικοί από αυτούς δεν μπορεί παρά να θεωρηθούν «ορφανοί».
Η εντυπωσιακή ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Nature", ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην αναζήτηση των εξωπλανητών, δηλαδή των πλανητών πέρα από το ηλιακό μας σύστημα. Περισσότεροι από 500 εξωπλανήτες έχουν ανακαλυφθεί μετά το 1995. Τώρα, για πρώτη φορά, υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι αρκετοί εξωπλανήτες είναι «αδέσμευτοι» από μητρικά άστρα.
Οι αστρονόμοι έψαξαν για πλανήτες σε απόσταση δέκα έως 500 αστρονομικών μονάδων από κάποιο άστρο (μια αστρονομική μονάδα αντιστοιχεί στην απόσταση Γης-Ήλιου, δηλαδή σε περίπου 150 εκατ. χλμ). Συγκριτικά, στο δικό μας ηλιακό σύστημα, ο Δίας, ο μεγαλύτερος πλανήτης, απέχει μόλις πέντε αστρονομικές μονάδες από τον Ήλιο, ενώ ο Ποσειδώνας, ο πιο μακρινός, απέχει 30. Για κανέναν από τους συγκεκριμένους 10 εξωπλανήτες δεν διαπιστώθηκε να υπάρχει κάποιο μητρικό άστρο σε απόσταση μικρότερη των 1,5 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων.
Η ανακάλυψη έγινε με την τεχνική του «βαρυτικού μικροφακού», που συλλαμβάνει την καμπύλωση του φωτός ενός άστρου, όταν ανάμεσα σε αυτό και στη Γη παρεμβάλλεται ένα άλλο μεγάλο ουράνιο σώμα (όπως ένας εξωπλανήτης), το οποίο, με βάση την θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, λειτουργεί ως φακός βαρύτητας, στρεβλώνοντας τη φωτεινή ακτινοβολία που φτάνει έως τον πλανήτη μας.
Η νέα ανακάλυψη αποτελεί ακόμα μια θεωρητική πρόκληση για την κυρίαρχη θεωρία σχηματισμού των πλανητών, η οποία υποστηρίζει ότι αυτοί δημιουργούνται από συσσωρεύσεις σκόνης και αερίων που «εγκλωβίζονται» σε τροχιά από τη μεγάλη βαρύτητα των άστρων-ήλιων.
Η ύπαρξη των πολύ μακρινών πλανητών ίσως οφείλεται στο ότι, σε μια πολύ πρώιμη φάση, αυτοί οι πρωτο-πλανήτες ξέφυγαν από τα βαρυτικά δεσμά των άστρων τους. Σήμερα, μπορεί να βρίσκονται πια σε τόσο μακρινές τροχιές, που να φαίνεται σαν να είναι πια τελείως αδέσμευτοι ή μπορεί να περιφέρονται απλώς γύρω από το βαρυτικό κέντρο του γαλαξία μας. Αυτό που έχει ξαφνιάσει, πάντως, περισσότερο τους επιστήμονες, είναι η πιθανότητα τέτοιοι «άστεγοι» πλανήτες να είναι διάσπαρτοι σε τεράστιους αριθμούς στο σύμπαν.
.gif)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου