Ο Διαμαντένιος Πλανήτης

Ο Διαμαντένιος Πλανήτης

Της Αστροφυσικού Ελένης Χατζηχρήστου

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ανακάλυψαν στον γαλαξία μας ένα, κάποτε ευμέγεθες άστρο, που σήμερα έχει μετατραπεί σε ένα μικρό διαμαντένιο πλανήτη.

Ακούγεται σαν μια φανταστική ιστορία, αλλά το τηλεσκόπιο του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας Swinburne στην Αυστραλία δεν γελιέται.

Η ιστορία ξεκίνησε όταν επιστήμονες από την Αυστραλία, Γερμανία, Ιταλία, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποίησαν το ιστορικό τηλεσκόπιο 64 μέτρων Parkes για να καταγράψουν ένα μάλλον ασυνήθιστο άστρο, ένα πάλσαρ.

Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν το ραδιοτηλεσκόπιο Lovell στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένα από τα δυο οπτικά τηλεσκόπια Keck στη Χαβάη για να επιβεβαιώσουν τις παρατηρήσεις τους.

Αυτό που ανακάλυψαν τους εξέπληξε: το πάλσαρ συνοδευόταν από έναν μικρό, εξαιρετικά συμπαγή πλανήτη.

Αρθρο2_1: Σχηματική αναπαράσταση του συστήματος πάλσαρ πλανήτη PSR J1719-1438.

Η περίοδος περιστροφής του πάλσαρ είναι μόλις 5.7 χιλιοστά του δευτερολέπτου και η τροχιά του πλανήτη συγκρίνεται με το μέγεθος του Ήλιου (με κίτρινο) (Credit: Swinburne Astronomy Productions, Swinburne University of Technology).

Τα πάλσαρς είναι μικρά άστρα (με διάμετρο μόλις 20 χλμ.) που περιστρέφονται εξαιρετικά γρήγορα εκπέμποντας δέσμες ραδιοκυμάτων.

Καθώς το άστρο περιστρέφεται οι δέσμες εμφανίζονται και εξαφανίζονται με εξαιρετική ταχύτητα, σαν παλμοί ραδιοκυμάτων ενός κοσμικού φάρου. 

Το πάλσαρ που μόλις ανακαλύφθηκε ονομάστηκε PSR J1719-1438.

Οι επιστήμονες πρόσεξαν κάτι περίεργο: οι ραδιοπαλμοί του πάλσαρ παρουσίαζαν μια συστηματική μεταβολή, κάτι που τους έκανε να συμπεράνουν ότι θα πρέπει να έλκεται βαρυτικά από κάποιο συνοδό του πλανήτη.

Αρθρο2_2: Το ιστορικό ραδιοτηλεσκόπιο Parkes διαμέτρου 64 μέτρων, με το οποίο έγινε η ανακάλυψη (Credit: CSIRO Astronomy and Space Science).

Αυτό το διπλό σύστημα πάλσαρ-πλανήτη βρίσκεται στο δίσκο του γαλαξία μας, σε απόσταση 4 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Όφεως.

Από τις ενδελεχείς μετρήσεις των επιστημόνων προέκυψε ότι ο πλανήτης περιστρέφεται γύρω από το πάλσαρ σε μόλις 2 ώρες και 10 λεπτά, και η απόσταση μεταξύ των δύο σωμάτων δεν ξεπερνάει τα 600.000 χλμ.

(δηλαδή είναι μικρότερη από την ακτίνα του Ήλιου).

Ο πλανήτης είναι μικρότερος από 60.000 χλμ.

(περίπου 5 φορές η διάμετρος της Γης) αλλά με μάζα μεγαλύτερη εκείνης του γίγαντα πλανήτη Δία στο ηλιακό μας σύστημα.

Η τεράστια πυκνότητα που αυτό συνεπάγεται είναι και το κλειδί για την κατανόηση της δημιουργίας του.

 Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο πλανήτης ήταν κάποτε ένα μεγάλο άστρο του οποίου η μάζα απομυζήθηκε σιγά-σιγά από το πάλσαρ, και σήμερα βλέπουμε ότι απέμεινε από αυτό.

Αρθρο2_3: Καλλιτεχνική αναπαράσταση της περιστροφής ενός πάλσαρ, με το μαγνητικό πεδίο και τους πίδακες ακτινοβολίας που διαφεύγουν από το κέντρο του.

Το πάλσαρ περιστρέφεται εξαιρετικά γρήγορα, 10.000 φορές το λεπτό, και έχει μάζα περίπου 1.4 φορές εκείνης του Ήλιου.

 Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το συνοδό του άστρο (σήμερα πλανήτης) ήταν εκείνο που ευθύνεται για την γρήγορη περιστροφή του πάλσαρ με την «μετάγγιση» μάζας που του προσφέρει για εκατομμύρια χρόνια.

Δεν είναι τυχαίο, τονίζουν, ότι το 70% των πάλσαρ με γρήγορη περιστροφή που έχουν ανακαλυφθεί έχουν κάποιο είδος συνοδού άστρου.

 Όμως ένας συνοδός πλανήτης είναι κάτι πραγματικά σπάνιο. Φαίνεται ότι ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται ένα κοσμικό ζεύγος άστρων εξαρτάται από την μάζα και την περίοδο περιστροφής του συνοδού, καθώς και από τον ρυθμό με τον οποίο μεταφέρεται η μάζα του προς το πάλσαρ.

  Οι επιστήμονες τώρα εικάζουν ότι τα διπλά άστρα, γνωστά ως υπερ-συμπαγείς πηγές ακτίνων Χ, είναι ίσως οι πρόγονοι πάλσαρ όπως το J1719-1438.

Αρθρο2_4: Το γνωστό πλανητικό νεφέλωμα του Κάβουρα εμπεριέχει στο κέντρο του ένα πάλσαρ, όπως φωτογραφήθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chandra

(Credit: NAXA/CXC/ASU/J. Hester et al.).

Στο σύστημα που μόλις ανακαλύφθηκε η απόσταση μεταξύ των δύο σωμάτων είναι τόσο μικρή που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι

ο συνοδός πλανήτης δεν μπορεί παρά να ήταν ένας λευκός νάνος, δηλαδή ένα γυμνό αστρικό πτώμα που με διαδοχικές εκρήξεις είχε χάσει τα εξωτερικά του στρώματα και περίπου το 99.9% της μάζας του.

 Αυτό που απομένει πλέον είναι μια συμπαγής μάζα από άνθρακα και οξυγόνο σε κρυσταλλική μορφή.

Με άλλα λόγια ένας πλανήτης φτιαγμένος από διαμάντι!

http://www.telescopeshop.gr/news_show.asp?articleId=345